Japanners staan er om bekend tot op late leeftijd een actief en vitaal leven te leiden. En daar speelt de gezonde Japanse keuken een belangrijke rol in. De Japanse keuken uit zich vooral in de wijze waarop gerechten geserveerd worden. Een kok in een restaurant, maar ook iemand thuis, zal van elke maaltijd een kunstwerk proberen te maken. Zo kan men bijv. de seizoenen in de gerechten op het bord uitgebeeld zien, waarbij het dan ook zaak is om de juiste seizoensgerechten te gebruiken. Er is een gezegde dat de Chinees met de tong eet en de Japanner met de ogen. Zoals bekend is de menukaart van de Japanner verschillend van de Europese en zelfs van de Chinese. Omdat men heel lang in Japan geen vlees heeft gegeten (slachten van dieren deed men niet), zijn vooral rijst en vis de hoofdingrediënten, dit is een van redenen waarom de Japanse keuken zo gezond is. Eerder bespraken we al de verschillende manieren om oesters te eten, nu kijken we naar de Japanse keuken.
Gezondste gebieden op aarde
In bepaalde gebieden op aarde wordt de bevolking meetbaar ouder dan in de rest van de wereld. Dit is onder andere te wijten aan de eetgewoonten van de mensen die in deze gebieden wonen. Het gaat om de volgende gebieden: Sardinië (Italië), Eilanden van Okinawa (Japan), Nicoya schiereiland (Costa Rica), Ikaria (Griekenland), Öland, Zuid-Småland en Noord-Oost-Skåne (Zweden).
Inwoners Okinawa gezonder
Opvallend is dat de zogenaamde ‚blue zones’ dus vooral op eilanden voorkomen. Onder de eilandbewoners van Okinawa komen statistisch gezien minder hartproblemen, kanker en dementie voor. De vrouwelijke bewoners leven gemiddeld langer dan waar dan ook ter wereld. De bewoners van de Okinawa eilanden staan bekend om hun actieve levensstijl. De ouderen zijn vaak buiten: ze wandelen veel en onderhouden graag hun eigen tuintjes. Ze zien hierdoor veel zon en nemen dan ook veel vitamine D op.
Voedingspatronen in Japan
Ook de voeding speelt hierin natuurlijk een grote rol. Als we inzoomen op de Japanse eet gewoontes, zien we dat veel eilandbewoners resoluut vasthouden aan de traditionele Japanse keuken. In deze keuken staan eenvoud, de natuur en traditionele waarden hoog in het vaandel. Dit vertaalt zich in 8 eetregels die prima op Nederlandse bodem zijn toe te passen:
– Kwaliteit staat boven kwantiteit, dus kies voor verse kwaliteitsproducten
– Eet rustig, neem kleine hapjes en kauw goed. Eten met stokjes helpt daarbij!
– Eet tot je voor 80% vol zit. Laat dus wat ruimte na een maaltijd
– Voeg regelmatig vis toe aan je maaltijd. Bij Japanners zijn zalm en makreel favoriet.
– Kies als dessert liever voor vers fruit ipv yoghurt of kwark.
– Beschouw het ontbijt als de belangrijkste maaltijd van de dag
– Drink matcha of groene thee (ipv koffie)
– Eet kleine porties en wees zuinig met zuivel, suiker, (rood) vlees en vet
Veel gebruikte ingrediënten in de Japanse keuken
Veel gebruikte ingrediënten zijn: Japanse rijst, sojasaus, mirin (een zoete rijstwijn, een soort sake, maar minder sterk), wasabi (Japanse mierikswortel, overigens geen familie van onze mierikswortel), vellen zeewier (nori), tofu (gemaakt van sojabonen) en ingemaakte gember (gari). Bij het eten van bijvoorbeeld sushi krijgt men een klein kommetje waarin de sojasaus gedaan wordt. Hierin lost men een klein beetje wasabi op. De gerechten, zoals sushi en sashimi (rauwe vis), doopt men in deze wasabi-sojasaus als in een dipsaus, hetgeen de typische vissmaak een beetje neutraliseert. De wasabi kan ook over de sushi gesmeerd worden, maar wees terughoudend met de hoeveelheid, wasabi is scherp. Overigens wordt veelal de wasabi al in de sushi verwerkt, dus is het beter om eerst te proeven.
Wezenlijk onderdeel Japanse keuken
Sojasaus wordt eigenlijk bij de meeste gerechten gebruikt en is een wezenlijk onderdeel van de Japanse keuken. De speciale ingemaakte gember is heerlijk bij deze gerechten en geeft meteen een frisse smaak. De Japanse rijst is kleverig en daarom zeer geschikt voor het maken van sushi en maakt trouwens ook het eten met de eetstokjes een stuk makkelijker.
Wat betreft vis eet men: tonijn, kabeljauw, forel, krab, makreel, inktvis, oester, zalm, zeebaars, zeebrasem, tong, pijlinktvis en de zeer populaire garnaal.
Het mag als bekend worden verondersteld dat de Japanner met stokjes eet. Tegenwoordig wordt voor de soep nog wel eens een lepel gebruikt. Anders wordt deze gewoon gedronken met de benodigde slurpgeluiden. Dit slurpen bevordert de zuurstofopname waardoor de smaak verbetert.
Japans ontbijt
De menukaart van een gemiddeld Japans gezin ziet er natuurlijk anders uit dan die van bijv. een Nederlands gezin. Zo heeft men meestal een traditioneel Japans ontbijt: gestoomde of gestoofde groente, gekookte rijst, vaak voorzien van een rauw ei en misosoep (vaak met tofu).
Japanse lunch
De lunch kan bestaan uit de chirashi zushi (zie onder bij sushi) en ingelegde groenten. Ook wordt wel een bentô (lunchdoos) gebruikt. Dit is een doos met daarin gekookte rijst, augurk, vis of vlees. Deze bentô zijn overal te koop, bijv. in theaters. Het zijn meestal mooi uitgevoerde dozen en vaak heel specifiek voor bepaalde streken. Vergelijkbaar zijn de ekiben. Deze zijn in de treinen en op de stations te koop.
Japans diner
Als diner heeft men vaak rijstgerechten, maar ook gerechten als teriyaki of visgerechten met gekookte rijst, soep en natuurlijk groene thee. Populair in Japan is de ‘kareeraisu’ (afgeleid van ‘curry rice’) oftewel rijst met kerrie Bij het eten wordt niet de volgorde aangehouden zoals wij die kennen. Soep bijv. wordt vaak aan het eind gegeten maar kan tijdens de hele maaltijd genuttigd worden. Alle gerechten worden bij het begin al neergezet zodat alles door elkaar gegeten kan worden.
