Afgelopen weekend ging de klok weer een uur vooruit en zijn we weer begonnen aan de zomertijd. Veel mensen doen daar luchtig over, terwijl anderen een paar weken van slag zijn door het verzetten van de klok. Feit is dat het verschuiven van de tijd wel degelijk invloed heeft op je gezondheid en op je slaap. Volgens het ondertussen welbekende Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) is de zomertijd minder goed voor de volksgezondheid dan dat de wintertijd dat is. Tijdens de wintertijd, wat eigenlijk de standaardtijd is, komt de zon vroeger op. Dit sluit beter aan bij het bioritme van de mens, blijkt uit een internationaal literatuuronderzoek van het RIVM. Bij dit onderzoek is gekeken naar de verschillende slaap- en gezondheidsaspecten. We weten allemaal wat de invloed is van een gezond ontbijt op ons lijf, maar wat doet het verzetten van de klok eigenlijk met ons lichaam?
Volgens veel onderzoekers moet de zomertijd worden afgeschaft
Er is ondertussen veel onderzoek gedaan naar het verzetten van de klok en eigenlijk komen alle wetenschappers tot dezelfde conclusie: het is tijd om hier mee te stoppen. Lees bijvoorbeeld het interview met de Amerikaanse chronobioloog Martha Merrow, voorzitter van het Institute of Medical Psychology aan de Ludwig Maximilians University in München maar eens. “Er is geen twijfel over mogelijk dat het ons ziek maakt”, zegt ze onder meer. Hieronder noemen we vier aangetoonde negatieve gezondheidseffecten op een rij.
Meer hartaanvallen dan gemiddeld naar omschakelen naar zomertijd
Uit een onderzoek dat is uitgevoerd door de University of Colorado in Denver blijkt dat er na de invoering van de zomertijd opvallend veel hartaanvallen plaatsvinden, vooral op de eerstvolgende maandag. Mensen keren weer terug naar hun basisrisico op een hartaanval na de wintertijd. Andere onderzoeken bevestigen dit. Dat verhoogde risico in verband met de tijd verandering blijkt vooral relevant te zijn voor mensen die al kwetsbaar zijn vanwege een bestaande hartaandoening, voegt de Amerikaanse cardioloog Barry Franklin daaraan toe tegenover Associated Press.
Invloed op ons slaapritme
Zomertijd en wintertijd rotzooien met je slaapritme en dit kan een potentieel probleem zijn voor mensen die al een slaapgebrek hebben. Dat concludeert Phyllis Zee, hoogleraar neurologie en directeur van het Centrum voor Circadiane en Slaapgeneeskunde. Daarnaast is hij ook het hoofd van de afdeling Slaapgeneeskunde aan de Feinberg School of Medicine ann de Northwestern University in Chicago. Een Amerikaans onderzoek onder tieners wees uit dat ze in de week na de overschakeling naar zomertijd ongeveer 2,5 uur minder sliepen dan de week ervoor. Veel van hen haalden volgens deze studie nooit de volledige inhaalslag in in de daaropvolgende zes maanden. Onderhuids kan dit slaapgebrek weer tot allerlei andere kwalen leiden. Eigenlijk is het dus belangrijk om te zorgen dat je die slaap zo snel mogelijk inhaalt en er in de eerste week van het ingaan van de zomertijd rekening mee houdt.
Invloed op de onze biologische klok
In 2007 hebben wetenschappers van de Rijksuniversiteit Groningen, in samenwerking met de Ludwig Maximilians-Universiteit in München, de effecten van het verzetten van de klok op de biologische klok van de mens bestudeerd. Daarbij zijn slaap- en activiteit ritmes bestudeerd. In die studie werd gesuggereerd dat het uur verschil van grote invloed zou kunnen zijn op de biologische klok van mensen. Andere onderzoeken laten ook zien dat de zomertijd je biologische klok verstoort. Ook werd aangetoond dat het menselijk lichaam behoorlijk at tijd nodig heeft om deze aanpassing te verwerken. Bij de een duurt dit langer dan bij de ander.
Minder concentratie
Iets wat opmerkelijk is en waar je in eerste instantie niet bij stil zult staan is dat uit veel verschillende onderzoeken is gebleken dat het begin van de zomertijd met een korte piek in auto-ongelukken samengaat. Bij waakzaamheid tests worden in deze periode tevens slechte prestaties neergezet. Beide effecten zijn volgens wetenschappers het gevolg van een gebrek aan concentratie door een gebrek aan slaap.
Afschaffen van de zomertijd
De druk om te stoppen met het omschakelen van zomertijd en wintertijd wordt steeds groter. In 2019 ging het Europees Parlement al akkoord met het beëindigen van de omschakeling vanaf 2021. Lidstaten moesten vervolgens zelf bepalen wat de nieuwe standaardtijd wordt. Een definitief besluit is er echter nog niet. De voorkeur zou moeten uitgaan naar de wintertijd als standaardtijd. We moeten zo veel mogelijk profiteren van het ochtendlicht, zeker in de winter. Dat het eerder donker wordt, is niet zo’n probleem, ook al zullen velen daar anders over denken als de terrassen weer open gaan. De zomertijd is ooit ingevoerd vanuit het oogpunt van energiebesparing. Door de klok een uur vooruit te zetten in het voorjaar, zouden we meer profijt hebben van het feit dat het in de avond langer licht is. Het is echter nooit bewezen dat dat ook zo is. Het zal echter nog lastig worden om de zomertijd af te schaffen. Alle landen in de EU hebben op hetzelfde moment zomer- en wintertijd. Nederland mag dan wel besluiten niet meer aan de klok te draaien, andere landen blijven dat misschien nog wel doen.
