Een nieuw jaar en dat betekent dat veel mensen weer goede voornemens hebben. Uit onderzoek blijkt dat veel van die goede voornemens te maken hebben met gezonder leven, zoals meer sporten. Maar dat valt niet mee, zeker nu de sportscholen dicht zijn heb je ook nog eens een excuus! Hoe kan het toch dat het zo moeilijk is om jezelf tot sporten te zetten?
Je zou denken dat we evolutionair zijn geprogrammeerd om veel te bewegen, maar dat is helemaal niet zo. Op zich houdt je lijf goed bij wat je eet en hoeveel energie je gebruikt. Dat doet de hypothalamus, een hersengebied dat allerlei processen in je lichaam regelt, zoals je temperatuur, maar ook honger en verzadiging. Tafel je zwaar? Dan brengt de hypothalamus je lichaamstemperatuur wat omhoog, zodat je die extra energie verbrandt.
Het beloningssysteem in ons brein
Helaas wordt bovenstaand systeem tegengewerkt door een ander systeem in je brein: het beloningssysteem. Dat zorgt dat je graag eet, en rustig aan wil doen. Hang je op de bank met een zak chips? Dan draait je beloningssysteem overuren. Er komen stofjes vrij, dopamines, die je een fijn gevoel geven: lekker luieren.
Maar waarom belonen je hersenen je bankgehang? Omdat luiheid ooit nuttig was. Als oermensen hadden we soms perioden dat er volop fruit groeide, en genoeg beesten om op te jagen, maar dat was voor korte tijd. Daarna brak de schaarste weer aan. Als er eten was, dan moest dat dus meteen op. Daarna moest je zo efficiënt mogelijk met die energie uit je voedsel omgaan, dus veel eten en je vervolgens niet te druk te maken.
Lijf in spaarstand
Je lijf ging dus eigenlijk in spaarstand en bouwde een vetlaagje op. Daarop kon je teren in magere tijden. Was het eten op? Dan werd je hongerig en actief, klaar om nieuwe beesten te jagen en besjes te verzamelen. Tegenwoordig hebben wij, in het rijke westen, geen schaarse tijden. Met een telefoontje staat er een pizza voor je neus. We hebben bijna continu een fijne volle maag, waardoor we bijna altijd in de luie spaarstand staan. Of nou ja, laten we zeggen in een efficiënte spaarstand.
En als je wel sport, is het lastig om daarna niet te gaan luieren. Als je in een week drie voetbaltrainingen hebt gehad, ga je vaak daarna in de spaarstand. Je vermijdt de trap en gaat met de lift, of pakt de auto in plaats van de fiets. Ook dat is de schuld van je brein, en van de eerdergenoemde hypothalamus, die je lichaamsprocessen regelt. Want behalve dat die hypothalamus soms zorgt dat je meer energie verbruikt, zorgt hij ook dat je energie spaart.
De een is sportiever dan de ander
Nu is de ene mens minder makkelijk van de bank te krijgen dan de andere. Dat heeft met lichamelijke verschillen te maken. Pompt jouw hart bijvoorbeeld niet erg snel? Dan komt er minder zuurstof in je longen. Daardoor raak je snel buiten adem bij inspanning. Dat kun je trainen, maar het kost je meer moeite en kan het sporten minder leuk maken.
Hoe beweeg je zonder sporten?
Logisch dat beginnen met sporten moeite kost: je moet tegen je brein en je lijf vechten. Heb je daar geen trek in? Doe als onze overgrootouders, en zorg in het dagelijks leven voor meer beweging. Uit onderzoeken blijkt dat we nu veel minder kilocalorieën eten dan vroeger. Toch kwam overgewicht weinig voor. Wassen moest met de hand, en mensen hingen niet voor Netflix maar gingen wandelen. Niet dat jij je wasmachine moet wegdoen, maar vroeger was de mens van nature meer actief omdat het moest. Door de technologie is dit minder noodzakelijk.
Makkelijke aanpassingen in het dagelijkse leven
Toch kun je in je dagelijkse leven aanpassingen maken waardoor je meer gaat bewegen.Heb je een kantoorbaan? Ga dan staan in plaats van zitten. Je kunt een stabureau nemen of je computer hoger zetten op een doos of zoiets. Voor je het weet sta je acht uur lang, waarmee je al zo’n 365 calorieën verbrandt. Evenveel als een rondje hardlopen!
Neem de trap. Als je niet slecht ter been bent of zware koffers meesleept, heb je geen excuus om met de lift of roltrap te gaan. Maak een lunchwandelingetje. Een half uur lopen met je broodje is beter dan stilzitten. Ga je met de auto? Parkeer wat verder weg en loop een stukje. Houd vergaderingen staande… en zo zijn er best wat makkelijke manieren om toch calorieën te verbranden.
